Cúc là học cây lưu niên dễ trồng nhất. Thường thì nên trồng vào mùa xuân để tránh giá lạnh mùa đông nhưng thực ra có thể trồng cúc bất kỳ thời điểm nào miễn là đảm bảo cây sẽ hình thành rễ bám vào đất trước khi khí hậu trở nên quá nóng. Tuy vậy, cây sẽ phát triển mạnh nhất và cho nhiều hoa nhất khi điều kiện thời tiết có ánh nắng mặt trời cộng với cung cấp đủ các chất dinh dưỡng và nước. Có tới hàng trăm loài cúc khác nhau với kích thước cây, hoa, số lượng hoa, kích thước khóm và thời gian nở hoa khác nhau. Nhưng nếu ở vùng phía Bắc người trồng nên trọn các cúc có thời gian ra bông ngắn...
I. Các giống hoa cúc:
Ở nước ta có khoảng trên 50 giống hoa cúc nhưng trồng phổ biến có 1 số giống hoa cúc dưới đây:
Cúc đại đoá vàng: Cúc vàng Đà Lạt; Cúc Chi Đà Lạt; Cúc Chi trắng Đà Lạt; Cúc Chi vàng Đà Lạt; Cúc Ngầm; Cúc Hoạ Mi; Cúc Kim Từ Nhung; Cúc tím hoa cà; Cúc đỏ; Cúc vàng Đài Loan; Cúc CN93; Cúc CN97; Cúc đỏ tiết Dê.
II. Nhân giống cúc:
Các giống cúc trồng hiện nay đều rất ít hạt hoặc không có hạt nên ít được nhân giống bằng hạt. Phần lớn diện tích trồng cúc được sử dụng giống vô tính.
II.1. Nhân giống bằng nuôi cấy mô tế bào (In vitro):
Đây là phương pháp nhân giống hiện đại, phục vụ cho sản xuất với quy mô lớn, hệ số nhân rất cao. Từ 1 bộ phận của cây cúc, sau 1 năm có thể nhân được từ 410- 610 cây giống sạch bệnh, đồng nhất về mặt di truyền, cây giống có chất lượng cao.
II.2. Giâm cành:
- Muốn có cành giâm tốt phải chuẩn bị vườn cây mẹ (vườn cây nguyên liệu), 1ha vườn cây mẹ khai thác đủ giống trồng cho 15 - 10ha cúc đại trà.
- Vườn cây mẹ phải chọn nơi đất tốt, cao ráo, kín gió, có giàn che để tránh thời tiết bất thuận.
- Giống trồng vườn cây mẹ được chọn những cây tốt ở vườn sản xuất. Mật độ trồng 400.000 cây/ha. Khoảng cách 15cm x 15cm.
- Lượng phân bón cho 1 ha vườn cây mẹ: 30 - 40 tấn phân chuồng + 160kg N + 140kg P2O5 120kg K2O. Bón lót toàn bộ phân chuồng, phân lân 1/2 lượng phân Kali và 1/5 lượng phân đạm. Lượng phân đạm và phân Kali còn lại chia đều bón thúc 3 lần như sau:
+ Lần 1: Sau khi trồng 15 ngày, kết hợp bấn ngọn lần 1.
+ Lần 2: Sau lần 1 khoảng 20 ngày, kết hợp bấm ngọn lần 2.
+ Lần 3: Sau lần 2 khoảng 20 ngày, từ 1 cây đã cho khoảng 9 - 15 mầm, có thể cắt mầm đem giâm.
(Lưu ý: căn cứ vào lượng phân khoáng nguyên chất cần quy ra thành số lượng phân thương phẩm mỗi loại để bón).
Sau đó khoảng 15-20 ngày lại thu được 1 lứa mầm (1 cây nhân được 50 - 70 mầm), 1ha vườn cây mẹ, sau 1 vụ (4-6 tháng) có thể cung cấp 6 - 8 triệu mầm, đủ giống trồng cho 15 - 20 ha.
- Thời vụ giâm cành: Thích hợp nhất vào vụ Xuân Hè hoặc Thu Đông, thường tiến hành trồng trước khi 15 - 20 ngày đối với mùa nóng và 20 - 25 ngày đối với mùa lạnh. Nếu giâm cành vào vụ Hè (tháng 6 - 8) hoặc vụ Đông (tháng 10-12) phải che chắn tốt để đề phòng nắng gắt, mưa giông hoặc gió Đông Bắc.
III. Thời vụ trồng hoa cúc:
Thời vụ thích hợp đối với 1 số giống hoa cúc như sau:
|
TT
|
Giống cúc
|
Thời vụ (tháng)
|
||
|
Giâm ngọn
|
Trồng
|
Thu hoạch
|
||
|
1
|
Vàng Đài Loan
|
6 - 9
|
7 - 10
|
11 - 3
|
|
2
|
Cúc CN93
|
2 - 9
|
3 - 5
|
6 - 11
|
|
3
|
Cúc CN97
|
6 - 9
|
7 - 10
|
11 - 2
|
|
4
|
Cúc CN98
|
2 - 3
|
3 - 5
|
7 - 12
|
|
5
|
Cúc vàng Tầu
|
3 - 5
|
6 - 8
|
10 - 12
|
|
6
|
Các giống cũ
|
6 - 9
|
7 - 10
|
11 - 2
|
|
7
|
Các giống cúc Singapo
|
7 - 9
|
8 - 10
|
11 - 2
|
IV. Làm đất:
- Chọn đất thịt nhẹ, tơi xốp, đất phù sa mới, bề mặt phẳng, thoát nước tốt, pH = 6 - 6,5 để trồng cúc.
- Trước khi trồng, 10 - 12 ngày, chuẩn bị xong khâu làm đất: Cày bừa kỹ, phơi ải, lên luống rộng 1m x cao 20 - 30cm. Rãnh luống 30cm. Bón lót rải đều trên mặt luống rồi xáo nhẹ để trộn với đất mặt luống.
Mật độ, khoảng cách:
- Đối với loại hoa 1 bông/ 1 cây: mật 400.000 cây/ha. Khoảng cách 15cm x 12cm.
- Đối với giống cúc trung bình, thân bụi: mật độ 150.000 cây/ha. Khoảng cách 10cm x 30cm.
- Đối với giống hoa nhỏ cần bấm ngọn nhiều lần để tạo dáng: mật độ 34.000 cây/ha. Khoảng cách 50cm x 60cm.
VI. Cách trồng:
- Trồng vào buổi chiều những ngày râm mát, trước khi trồng tưới nước cho mặt luống đủ ẩm (75%).
- Dùng dầm để đào hốc, trồng xong dùng tay ấn nhẹ xung quanh gốc và phủ gốc bằng mùn rơm. Sau đó dùng ôdoa tưới nước đẫm mặt luống.
VII. Phân bón:
- Số lượng phân bón cho 1 ha hoa cúc cần có: 15 - 20 tấn phân hữu cơ +140kg N + 120kg P2O5 + 100kg K2O. (Cần căn cứ lượng phân khoáng nguyên chất của mỗi loại để quy ra thành số lượng phân thương phẩm khi sử dụng).
- Cách bón như sau:
+ Bón lót: Toàn bộ phân chuồng + 2/3 số lượng phân Lân + 2/3 số lượng phân Kali và 1/4 số lượng phân Đạm.
+ Bón thúc: Số lượng phân còn lại dùng bón thúc được chia đều cho các đợt sau đây:
Lần 1: Lúc cây cúc phân cành mạnh và chuẩn bị phân hoá mầm hoa.
Lần 2: Lúc cây bắt đầu ra nụ.
Lần 3: Lúc cây ra hoa.
Việc bón thúc nên bón vào lúc chiều mát, bón xong thì tưới nước. Tốt nhất dùng phân vô cơ trộn với phân hữu cơ pha loãng để tưới từng gốc cúc.
Cây cao 45 - 55cm to mập. Thân mập khoẻ, lá to, răng cưa sâu. Hoa kép, cánh cong đỏ xếp xít vào nhau, đường kính hoa 8 - 10cm có mầu đỏ sẫm. Thích hợp trồng vụ Thu - Đông. Thời gian sinh trưởng 80 - 90 ngày.
VIII. Chăm sóc.
VIII.1. Làm cỏ, xới vun:
Phải thường xuyên làm cỏ xới xáo và vun luống. Việc xới xáo, vun quanh gốc chỉ cần khi cây cúc còn nhỏ (sau khi bấm ngọn lần 1). Khi cây đã lớn (sau trồng 40 ngày) hạn chế xới xáo mà chỉ tiến hành nhổ cỏ.
VIII.2. Tưới nước:
- Tưới rãnh: Tưới ngập 2/3 rãnh trong 1 - 2 giờ để nước ngấm vào luống sau đó rút nước ra. Tuỳ theo tình trạng độ ẩm của luống hoa có thể 7 - 10 ngày tưới 1 lần.
- Tưới mặt: Dùng ô doa tưới nhẹ trên mặt luống cho đến khi đạt độ ẩm bão hoà trong đất. Cách tưới này phải thường xuyên và phụ thuộc vào độ ẩn của luống hoa.
VIII.3. Bấm ngọn, tỉa cành:
+ Bấm ngọn 1 lần: Sau khi trồng 15 - 20 ngày bấm ngọn để lại 3 - 4 cành hoa. Cách làm này áp dụng đối với giống cúc có hoa lớn hoặc sau khi thu hoạch lần 1, các mầm giá mọc lên để mỗi hốc 3 - 4 mầm nuôi dưỡng thu hoạch hoa lần 2.
+ Bấm ngọn nhiều lần: Đối với các giống hoa cúc nhỏ, dạng thận bụi, bấm ngọn 2- 3 lần: Lần 1 sau khi trồng 15 - 20 ngày; Lần 2 bấm ngọn sau lần 1 khoảng 15 ngày; Lần 3 sau lần 2 khoảng 15 ngày.
- Tỉa cành bấm nụ: Phải thường xuyên bấm, tỉa cành, các nhánh không cần thiết.
Đến thời kỳ ra hoa cần bấm những nụ phụ, chỉ để lại nụ chính để tập trung dinh dưỡng nuôi hoa.
- Làm cọc, gián:
+ Các giống cúc thân cứng 1 hoa hoặc ít hoa có thể làm giàn tưới hoặc giàn dây thép nhỏ đan thành từng ô, mỗi ô giữ 1 cây hoặc 2- 3 cây. Khi cây lớn dần cần nâng lưới lên cao để đỡ phần ngọn cây.
+ Các giống cúc có tán rộng, nhiều cành, cắm 3 - 5 cọc xung quanh 1 cây, dùng dây mềm dằng nhẹ xung quanh khóm để không làm gẫy cành, gẫy hoa.
VIII. Phòng trừ sâu bênh:
VIII.1. Rệp muội:
Thường gây hại trên các giống cúc CN93, CN98, Vàng Đài Loan, các giống nhập nội từ Singapo.
Phòng trừ: Khi rệp mới phát sinh, số lượng còn ít dùng que bông có tẩm keo dĩnh để bắt dệp. Bảo vệ các loại thiên địch như bọ rùa đỏ, bọ rùa 2 chấm, các loại ong ký sinh, bọ cánh cứng... để chúng bắt rệp.
Sử dụng 1 trong các loại thuốc để phòng trừ: Supracide 40ND nồng độ 0,1 - 0,15% (phun 24 lít cho 360m2).
Bassa nồng độ 0,1 - 0,15%, Karate 2,5EC nồng độ 0,5 - 0,1%, Ofatox 400EC nồng độ 0,1 - 0,15%.
VIII.2. Sâu xanh:
Sâu non ăn lá, nụ hoa. Sâu trưởng thành hoạt động về ban đêm, ban ngày ẩn nấp vào lá cây.
Biện pháp phòng trừ: Luân canh với cây lúa nước để tiêu diệt mầm mống sâu hại. Bẫy bả chua ngọt để dụ sâu trưởng thành vào ban đêm, ngắt ổ trứng, bắt sâu non.
Sử dụng 1 trong các loại thuốc: Pegasus 500SC nồng độ 0,07 - 0,1%, Ancol 20EC nồng độ 0,1 - 0,15%. Supracide 40ND nồng độ 0,1 - 0,15% (liều lượng 1- 1,5 lít/ha), Decis 2,5EC nồng độ 0,3% hoặc Ofatox 400EC nồng độ 0,1 - 0,15% (liều lượng 1 - 1,5 lít/ha).
VIII.3. Sâu khoang:
Sống thành từng đám dưới lá hoặc trên hoa, ăn lớp biểu bì của lá và đục rỗng hoa.
Biện pháp phòng trừ: Biện pháp thủ công áp dụng như đối với sâu xanh. Sử dụng 1 trong các loại thuốc: Padan 958 nồng độ 0,1%, Polytrin 400EC nồng độ 0,07 - 0,1% Sumicidin 0,1 - 0,15% hoặc có thể dùng chế phẩm BT bột thấm nước, liều lượng 1kg/ha.
VIII.4. Bệnh đốm đen:
Bệnh do nấm Curvularria gây nên. Dùng 1 trong các loại thuốc sau đây để phòng trừ: Alvil 5SC nồng độ 0,05 - 0,1%, Tospin nồng độ 0,05 - 0,1%, Maneb BTN nồng độ 0,1-0,3%.
VIII.5. Bệnh gỉ sắt:
Bệnh hại mặt dưới lá, chồi non, cuống lá, đôi khi hại cả thân cây làm cho teo tóp lại, la cháy, lá vàng rụng sớm.
Bệnh do nấm Pucinia chysanthemi gây ra. Cần thu dọn các tàn dư là bệnh đem đốt, làm vệ sinh vườn hoa có thể dùng 1 trong các loại thuốc sau đây để phòng trừ: Bavistin nồng độ 0,15 - 0,1%.
VIII.6. Bệnh phấn trắng:
Bệnh do nấm Didium chysanthemi gây ra. Cần cắt bỏ các lá có bệnh để tiêu huỷ. Bón phân Kali để tăng sức đề kháng. Dùng 1 trong các loại thuốc sau đây để phòng trừ: Kasuran nồng độ 0,15%, Derosal nồng độ 0,1-0,15%, Ridomil MZ 72WP nồng độ 0,3%.
VIII.7. Bệnh đốm vòng:
Bệnh do nấm Altermara Sp gây ra làm cho lá thối đen và rụng. Có thể dùng 1 trong các loại thuốc sau đây để phòng trừ: Topsin M70 NP nồng độ 0,05 - 0,1%, Aliette 80NP nồng độ 0,25%.
Ngoài ra, cây hoa cúc cũng còn bị bệnh lở cổ rễ, bệnh héo xanh phá hại. Cần theo dõi thường xuyên để phòng trừ kịp thời.
IX. Thu hoạch:
Trước thu hoạch 7 - 10 ngày, dùng 30kg P2O5 + 30kg K2O/1ha hoà lẫn với để tưới cho cúc. Trước khi cắt hoa 1 ngày tưới nước đẫm trên các luống hoa cúc.
- Thời gian cắt hoa tốt nhất là vào sáng sớm và chiều mát. Cắt những bông hoa đã nở 2/3 số cánh ở vòng ngoài. Nếu vận chuyển đi xa cắt những bông hoa mới chớm nở. Dùng dao thật sắc cắt vát sát gốc cách mặt đất 5 - 10cm.
- Cắt hoa xong cần phân loại các cành hoa, tỉa bỏ lá già úa, cắt lại các cành hoa cho đều nhau rồi bó lại ngâm ngay vào nước sạch và để ở nơi thoáng mát trong khi chờ vận chuyển đi bán.
Tags: Trồng hoa cúc, điện hoa, điện hoa hà nội, điện hoa sài gòn, hoa tươi
